Osmanlı Devleti’nin devleti kurtarmak adına gösterdiği çabalardan biridir. 1839 yılında tüm osmanlı halkına eşitlik sağlayabilmek adına ilan edilen Tanzimat Fermanı istenilen sonucu verememiş (Tanzimat Fermanı ile ilgili bilgi için; http://bilgibirikimi.net/2012/04/01/8396/) ve onun devamı niteliğindeki Islahat Fermanı ilan edilmiştir.
yabancı devletlerin, Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıklara daha geniş ayrıcalıklar verilmesi yönündeki talebi ve baskısı karşısında Sultan Abdülmecid dönemi sadrazamı Mehmed Emin Ali Paşa tarafından hazırlanmış ve 18 şubat 1856 tarihinde yürürlüğe girmiştir. ayrıca Islahat Fermanıyla Osmanlı Devleti Avrupa Devletlerinin desteğini alabilmek adına bu fermanı Kırım Savaşı sonrası toplanan 1856 Paris Konferansı’na sunmuş, ferman anlaşma metni içine dahil edilmiştir.
içeriği/maddeleri:
– Din ve mezhep özgürlüğü sağlanacaktır.
– Okul, kilise, hastahane gibi binaların tamiri ve yeniden inşaası sağlanacaktır.
– Hıristiyan ve yahudi azınlığı küçük düşürücü sözler yasaklanmıştır.
– Hıristiyan azınlıklara devlet memurlarına ve çeşitli okullara girme imkanı verilmiştir.
– Mahkemelerin açık yapılması, herkesin kendi dinine göre yemin etmesi, hapishanelerin ıslahı ve kanunların azınlıkların diline çevrilmesi kararlaştırılmıştır.
– İşkence, dayak ve angarya kaldırılmıştır.
– Vergiler herkesin gelirine göre alınacak
– Azınlıklara bedelli askerlik getirildi.
– Hıristiyanlar da il genel meclisine üye olabilecekler
– Yabancılara da vergilerini vermek şartıyla mal mülk sahibi olma imkanı verilmiştir.
– Azınlıklara da banka, şirket, okul açma imkanı verilmiştir.
Özellikleri:
Tanzimat Fermanı müslüman-gayrimüslim tüm osmanlı halkına yönelik iken Islahat Fermanı sadece gayrimüslim halka yani azınlıklara yönelik olarak hazırlanmış ve onların haklarını genişletmiştir. Osmanlı Devleti’nin amacı Avrupa devletlerinin, iç işlerine karışmasını önlemek olsa da bu ferman Avrupa’nın Osmanlı iç işlerine müdahalesine daha fazla imkan vermiştir.