Tasavvuf Nedir? Tasavvuf Düşünürleri ve Tasavvufta Ahlak Anlayışı

Tasavvuf inancı insanın akıl yoluyla erişemediği bazı gerçeklere sezgi yoluyla ulaşma yolunu benimseyen bir tür düşünce biçimidir. Tasavvuf düşüncesinde ahlak anlayışı Tanrı’ya dayandırılır. Tasavvuf, varlıkta bir bütünlük görür. Gerçek varlık yalnızca Allah’tır. Var olan başka her şey Tanrı’nın bir görünümüdür. İnsan ise kendisindeki Tanrısal özü kavrayan tek varlık olduğundan değerlidir ve insanı sevmek Tanrı’yı sevmek demektir.

Tasavvuf İnancını Benimseyen Türk Düşünürler: Tasavvuf inancını benimseyen ünlü Türk düşünürlerine Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli örnek olarak gösterilebilir. Bu düşünürlerin ahlak anlayışı şu şekilde açıklanabilir;

Mevlana: Bireyi merkeze alır. Ona göre Allah ses ve söz olarak insanda belirmiştir. İnsan kendisindeki Tanrı sırrına aşkla erişir ve bilgi sahibi olur. “İnsanı sevmek Tanrı’yı sevmektir” özüyle tüm yaratılmışlar içinde sadece insanın varlığının özünü mutlak güzellik ve iyiliği sezebileceğini belirtir. Madem ki evren Tanrı’nın kudretinin ortaya çıktığı alandır, hayattaki her şey Tanrı adına sevilir ve korunur. Evrendeki düzen ve yasa bize, kendimizde bulmamız gereken uyum ve ölçü için de bir örnek oluşturur. Madem ki insan varlıkların en şereflisidir, insanlar arasındaki sevgi, dostluk bağı ve yardımlaşma ahlakın özüdür ve ibadet özelliği taşır.

Yunus Emre: İnsanların Allah sevgisinde birleşmelerini ve davranışlarını düzenlemelerini önerir. İnsanın asıl varlığı bedeni değil, iç yapısı ve ruhudur. Bu iç varlık, Allah’ın varlığından gelen bir ışıktır. Gönül bilir ki Allah’ı sevmek, O’nun yarattıklarını sevmektir. Yunus Emre’nin ahlak yasası temelini Allah’ta bulup, hoş görmeyi ve sevmeyi öğretme amacı güder.

Hacı Bektaş-ı Veli: Hacı Bektaş-ı Veli’ye göre insan olgunluğa erişinceye kadar üç aşamadan geçer. ilkinde tüm varolanları Allah BİLİR; ikincisinde tüm var olanların Allah’ın görünüşü olduğunu GÖRÜR; üçüncüsü Allah’ıyla bir OLUR. Allah’la bir olmak, varlıktan kurtulup yeniden varlığa dönmektir. Bunu başaran insan olgun insandır.