Tarih devirleri yazının bulunuşundan itibaren başlayan dönemi ifade eder. Yazının bulunuşundan önceki dönem “tarih öncesi çağlar” olarak adlandırılırken, yazının bulunuşundan sonraki dönem ise tarih devirleri olarak adlandırılır. Tarihin daha kolay araştırılması, öğrenilmesi ve öğretilebilmesi için tarih devirleri bu bölümlere ayrılır. bu ayrım yapılırken geniş toplum kitlelerini ekonomik, sosyal, siyasal ya da kültürel yönden etkileyen, evrensel nitelikli olaylar baz alınmaktadır.
Tarih devirleri başka bir deyişle tarihi çağlar ve özellikleri şöyle özetlenebilir;
İlkçağ : Yazının bulunması (M.Ö. 3000) ile başlar Kavimler Göçü (375) ile sona erer.
Ortaçağ : Kavimler Göçü ile başlar, İstanbul’un Fethi (1453) ile sona erer.
Yeniçağ : İstanbul’un Fethi ile başlar, Fransız İhtilali (1789) ile sona erer.
Yakınçağ : Fransız İhtilali ile başladığı kabul edilen bu çağ halen devam etmektedir.
1) İlkçağ (Eskiçağ)
Sümerler’in yazıyı bulmasıyla (çivi yazısı) başlayan ilkçağın bitişi 375 Kavimler Göçü olarak kabul edilse de Roma imparatorluğunun ikiye bölünmesi (395) veya Batı Roma İmğaratorluğunun yıkılması (476) da ilkçağın bitişi olarak kabul edilmektedir. tarih devirleri arasında en uzun süren dönemdir. ilkçağın özellikleri;
-halk sınıflara ayrılmıştır.
-imparatorluklar bu dönemde ortaya çıkmıştır.
-Hıristiyanlık ve Musevilik dinleri bu dönemde ortaya çıkmakla birlikte çok tanrılı dinler hala yaygın durumdadır.
-para bu dönemde kullanılmaya başlanmış bununla bağlantılı olarak özel mülkiyet kavramı ortaya çıkmıştır.
2) Ortaçağ : Ortaçağ’ın genel özellikleri;
-Avrupa’da feodalite yani derebeylik sistemi ve skolastik düşünce (özgür düşünceyi engelleyerek incildeki bilgileri tek doğru kabul eden düşünce sistemi) ortaya çıktı.
-islamiyet ortaya çıkarak yayılmaya başladı.
-Müslümanlarla hıristiyanlar arasında savaşlar başladı, Haçlı seferleri düzenlendi.
3) Yeniçağ: bu dönemde;
-İstanbul’un Fethi’nden sonra feodalite yıkılmasına bağlı olarak Avrupa’da merkezi krallıklar güçlendi.
-Tüm dünyayı etkisi altına alacak olan Coğrafi keşifler, Rönesans ve Reform hareketleri ortaya çıktı ve yayıldı. buna bağlı olarak özgür düşünceyi engelleyen skolastik düşünce yıkıldı ve insanlar özgürce düşünmeye, okumaya, üretmeye başladı.
– İngiltere’de Sanayi İnkılabı başladı ve tüm dünyaya yayıldı. Sanayi inkılabının getirdiği hızlı ve seri üretim beraberinde hammadde ve pazar ihtiyacını doğurdu. bu da sömürgecilik faaliyetlerine yol açtı.
4) Yakınçağ: Her ne kadar içinde bulunduğumuz döneme milenyum, bilişim, uzay çağı gibi isimlerle anılsa da tarih öğreniminde, kağıt üzerinde şu an yaşadığımız dönem halen Yakınçağ olarak adlandırılmaya devam etmektedir. yakınçağın başlarındaki önemli gelişmeler şöyledir;
-Fransız ihtilalinin etkisiyle milliyetçilik hareketleri güç kazandı. bu durum özellikle çok uluslu imparatorlukların sonu oldu. milliyetçilik ayaklanmaları sonucu imparatorluklar yıkılırken (Osmanlı devleti, Avusturya-macaristan gibi) art arda ulus devletler kuruldu.
-Çok uluslu devletler yani imparatorluklar yıkılırken sömürgecilik faaliyetlerinin doruk noktasına ulaşmasıyla sömürge imparatorlukları kuruldu.
-1. ve 2. dünya savaşları yapıldı. bu savaşların da en önemli sebeplerinden biri yine büyük devletler arasındaki sömürgecilik yarışıydı.