Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi

Osmanlı Devleti kuruluş dönemi 1299 ile İstanbul’un fethedildiği 1453 yılları arasını kapsar. Osmanlı Devleti kuruluş dönemi padişahları;

Osman Bey    : 1281 – 1326
Orhan Bey    : 1326 – 1362
I. Murat          : 1362 – 1389
Yıldırım Bayezit : 1389 – 1402

Çelebi Mehmet  : 1413 – 1421

II. Murat          : 1421 – 1451

OSMAN BEY DÖNEMİ (1281-1326)

Ertuğrul Gazi yönetimindeki Kayı aşireti, Moğol akınlarından kaçarak Anadolu’ya gelmişler ve Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından Ankara civarındaki Karacadağ bölgesine yerleştirilmişlerdir. Ertuğrul Gazi liderliğindeki Kayı aşireti Söğüt ve Domaniç’i yaylak ve kışlak olarak kullanmışlardır.

Ertuğrul Gazi’nin ölümünün ardından aşiretin başına oğlu Osman Bey geçmiştir. Osman Bey;

-Karacahisar, Yarhisar, İnegöl, Bilecik ve Yenişehir’i aldı.

-Bizans ile Koyunhisar savaşı yapıldı. (1302). Bu savaş ilk Osmanlı-Bizans savaşıdır ve Osmanlıların galibiyetiyle sonuçlandı

-ilk Osmanlı parasını bastırdı.

ORHAN BEY DÖNEMİ (1326-1362)

Osmanlılar beylikten devlete Orhan Bey döneminde geçti. Özellikle Bursa’nın fethiyle birlikte Osmanlı Devleti genişlemeye başladı. Orhan Bey dönemindeki önemli gelişmeler şöyledir;

-Bursa alınarak başkent yapıldı (1326)

*Palekanon (Maltepe) Savaşı (1329): Bizans ile yapılan bu savaşla Bizans, Anadolu’daki etkinliğini kaybetmiştir. Osmanlı Devleti savaşı kazanarak İznik ve İzmit’i almış, böylece Kocaeli yarımadasının fethi tamamlanmıştır. Ayrıca başkent Bursa’dan İznik’e taşınmıştır.

-Karesi Beyliği alındı. Böylece Anadolu Türk birliğini kurma çalışmaları başladı. Karesioğulları beyliği hem Osmanlı topraklarına katılan ilk beylik olması açısından hem de Osmanlıların bu beyliği alarak ilk donanma gücüne kavuşması açısından önem taşır.

-Ahilerin elindeki Ankara alındı

-Çimpe kalesi alındı (1353). Osmanlıların Rumeli’ye ilk geçişidir.

Orhan Bey döneminde İznik’te ilk medrese açıldı ve ilk düzenli ordu kuruldu. Orhan Bey dönemi Osmanlıların teşkilatlanmaya başladığı, beylikten devlete geçtiği bir dönem oldu.

Bu dönemin en önemli politikalarından biri de İskan Politikasıdır;

İskan Politikası: iskan politikasının amacı fethedilen yerlere Anadolu’da bulunan Türk nüfusu Balkanlara yerleştirerek hem göçebe halkı yerleşik hayata geçirmek hem de Balkanlardaki Müslüman nüfusunu arttırmaktır. İskan politikasında daha çok Tatarlar tercih edilmekteydi. Yeni yerleşim yerinde herkese ihtiyacı olan malzemeler verilir ve bir süreliğine vergi alınmazdı. Ancak yeni yerleşim yerini terk etmek yasaktı. İskan politikası bu şekilde 150 yıl uygulanmıştır.

I. MURAT (Hüdavendigar) DÖNEMİ (1362-1389)

Sazlıdere Savaşı (1363): Bulgar ve Bizans ordularıyla yapılan bu savaş sonucu Edirne fethedildi ve Edirne başkent yapıldı.

Sırpsındığı Savaşı (1364): Osmanlı Devleti ile Haçlılar arasındaki ilk savaştır. Osmanlı galibiyetiyle sonuçlanan bu savaşla Bulgarlar hakimiyet altına alınmıştır.

Çirmen Savaşı (1371): Bu savaş sonucu Sırplar vergiye bağlandı

Ploşnik Savaşı (1388): Osmanlı Devleti Balkan Haçlılarıyla yaptığı bu savaşta ilk kez yenilgiye uğramıştır.

I. Kosova Savaşı (1389): Osmanlıların Ploşnik savaşında yenilmesi Haçlıları cesaretlendirmiş ve Türkleri Balkanlardan atma umudu doğmuştur. Aynı zamanda önceki yenilgilerin de intikamını alma isteğiyle tekrar saldırıya geçen Haçlılar, Kosova’da ağır bir yenilgiye uğramış ve Osmanlılar Tuna nehrine kadar olan yerleri ele geçirmiştir. I. Murat savaş meydanını gezerken bir Sırplı tarafından şehit edildi. Kosova Savaşı Osmanlı Devleti’nin top kullandığı ilk savaş olmuştur.

-I. Murat döneminde Anadolu Türk birliğini sağlama yönünde gelişmeler de olmuştur. Bu amaçla Anadolu beylikleriyle iyi geçinilerek akrabalık bağları kurulmuştur. Germiyanoğullarından çeyiz yoluylaTavşanlı, Simav çevresi, Hamitoğulları’ndan satın alma yoluyla Göller yöresi Osmanlı topraklarına katılmıştır. Karamanoğulları ile de ilk savaşlar başlamıştır.

-I. Murat döneminde teşkilatlanma alanında ise; divan geliştirildi, devşirme sistemi kuruldu, tımar sistemi kurularak tımarlı sipahilerin temeli atıldı, maliye örgütü kuruldu, ilk veziriazamlık ve kazaskerlik makamları kuruldu, Rumeli Beylerbeyliği kuruldu, Yeniçeri Ocağı ve Acemioğlanlar Ocağının temelleri atıldı.

-Murat Osmanlı padişahları içinde sultan unvanını kullanan ilk padişahtır.

-Veraset sistemini değiştirerek ülke hanedanın ortak malıdır anlayışı yerine “Ülke hükümdar ve oğullarınındır” anlayışını getirmiştir.

YILDIRIM BAYEZIT DÖNEMİ (1389-1402) 

-Yıldırım Bayezit Anadolu Türk birliğini sağlayan ilk padişahtır. Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Hamitoğulları, Menteşeoğulları, Candaroğulları, Karamanoğulları’nı Osmanlı topraklarına katmıştır. Bu gelişmelerin ardından Anadolu Beylerbeyliği de kurulmuştur.

– Yıldırım Bayezit İstanbul’u ilk kez kuşatan (1391) Osmanlı padişahıdır. İstanbul’u kuşatma amacıyla Anadolu Hisarını yaptırmıştır. Niğbolu Savaşı ve Timur tehlikesi sebebiyle kuşatma çalışmalarına ara vermek zorunda kalmıştır.

Niğbolu Savaşı (1396):  bu savaşın en büyük nedeni Osmanlıları Balkanlardan atma isteğidir. Bizans’ın yardım isteği ve papanın kışkırtmaları sonucunda Haçlılar Osmanlı’ya saldırmıştır. Niğbolu Savaşı Osmanlı Devleti’ne karşı düzenlenen en büyük Haçlı Seferidir. Zira Macar, Fransız. , İngiliz, Leh. Orduları da savaşa katılmıştır. Ancak bu savaşta Osmanlı Devleti büyük bir galibiyet elde etmiş ve bundan sonra uzun bir süre Osmanlılara karşı Haçlı Seferi yapılmamıştır. Dolayısıyla Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki hakimiyeti güçlenmiştir.  Bu başarı nedeniyle Abbasi halifesi tarafından Yıldırım Bayezid’e “Sultan-ı İklim-i Rum (Rum diyarının sultanı) unvanını vermiştir.

ANKARA SAVAŞI (1402):

Sebepleri:

-Yıldırım Bayezit’ten kaçan Anadolu beylikleri beylerinin Timur’a sığınarak kışkırtması

-Timurla Bayezit arasındaki dünya egemenliği mücadelesi

-Aralarındaki sert mektuplaşmalar

-Timur’un Sivas’ı, Yıldırım’ın Erzincan çevresini ele geçirmesi

Sonuçları:

–          Osmanlı Devleti bu savaşta Karatatarların ihanetine uğrayarak yenilmiştir.

–          Yıldırım Bayezit esir düşerek kahrından ölmüştür.

–          Anadolu Türk birliği bozulmuş ve Karesi ile Eretna dışındaki beylikler yeniden kurulmuş

–          Timur Anadolu’yu ele geçirerek burada 8 ay kalmıştır.

–          İstanbul’un fethi gecikti, Bizans’ın ömrü uzadı

–          Balkanlardaki ilerleyiş durdu

–          Kardeşler arasındaki taht kavgaları Osmanlı Devleti’nin dağılma tehlikesi yaşamasına neden olmuştur. Fetret Devri denilen bu dönem 11 yıl sürmüştür.

FETRET DEVRİ (1402-1413)

Yıldırım Bayezid’in Timur’a esir düşmesinin ardından Timur Yıldırım’ın oğullarını serbest bıraktı. Amacı oğullar arasında taht kavgasıyla birlikte iç karışıklığın çıkması ve Osmanlı’nın çökmesiydi. Nitekim şehzadeler Süleyman, İsa, Musa ve Mehmet arasında 11 yıl sürecek olan taht kavgaları başladı ve bu mücadeleden galip çıkan şehzade Çelebi Mehmet oldu.

Çelebi Mehmet: Amasya

Süleyman Çelebi: Edirne

İsa Çelebi: Bursa

Musa Çelebi: Balıkesir’de bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.

11 yıl boyunca süren bu taht kavgalarına rağmen Osmanlı Devleti yıkılmamıştır. Çünkü Balkanlardaki adalet ve hoşgörü politikası sayesinde önemli bir isyan çıkmamış, süregelen Yüzyıl savaşları nedeniyle de Avrupa’dan saldırı olmamıştır