Osmanlı Devleti Gerileme Döneminin Başlıca Nedenleri

Osmanlı Tarihi incelenirken, devletin 622 yıllık tarihi beş ana başlıkta incelenir. Bunlar; kuruluş, yükselme, duraklama, gerileme ve dağılma dönemidir. Biz burada 1699 Karlofça Antlaşmasıyla başlayan ve 1792 Yaş antlaşmasına kadar devam eden gerileme döneminin sebepleri üzerinde duracağız.

-Avrupa’da Rönesans ve reform hareketleriyle bilim ve teknik alanlarında başlamış olan gelişmelere Osmanlı Devleti’nin ayak uyduramamaları duraklama döneminin olduğu gibi gerileme döneminin de başlıca sebeplerindendir.

-batıda her alanda olduğu gibi askerlikle ilgili silah ve araçlar da modern ihtiyaçlara uygun bir üstünlükle yapılıyordu. Osmanlı ordusunda ise hala mermer gülleler ve ilkel silahlar kullanılıyordu. Bu durum Osmanlı ordusunun düşmana karşı üstünlüğünü kaybetmesine sebep olmuştu. Yeniçeri ordusunun da bozulmasıyla ordu art arda yenilgiler almaya başladı

-savaşların kazanılamaması nedeniyle devlet savaş ganimetlerinden de yoksun kaldı. Bu da Osmanlı maliyesini olumsuz yönde etkiledi, halk yoksullaşmaya başladı.

-siyasi alanda da düzen bozulmuş, rüşvet ve iltimas üst düzeye çıkmıştı.

-tüm bunların bir araya gelmesiyle halk huzursuzlaşmış, dolayısıyla devlete olan güven azalmıştı.

-Lale Devri (1718-1730) dediğimiz lüks ve ihtişam dönemi de gerileme dönemine denk gelir. Devletin bu karışık durumuna rağmen lale devrinde saray ahalisinin köşklerde çılgın eğlenceleri ve bir yandan onlarca köşk yapımı devam ediyordu. Devlet hazinesi bu gereksiz lüks ve ihtişam için harcanıyordu.

-bu masrafları da karşılamak için malikane vergisi adıyla çıkarılan vergi de halkı oldukça rahatsız etmiş, sık sık ayaklanmalar baş göstermeye başlamıştı.

Tüm bu olumsuzluklar Osmanlı Devleti’nin eski güçlü günlerinden hızla uzaklaşmasına, yıkılışa doğru da hızla ilerlemesine sebep olmuştur.