ÖFKE
Öfke,’değişik sebeplerle kızan kişide oluşan, onu sert harekete zorlayan duygu ‘dur.(Kuşçu S-255)Düşünme olmaksızın öfkenin de gerçeklemesi pek mümkün değildir.Öfkenin meydana gelmesi bir takım olumsuz düşüncelerle gerçekleşmektedir.Düşünce duyguyu ,duygu öfkeyi, öfke saldırganlığı meydana getirir.Bu düşünceyi Dr.Richard CARLSON’un şu ifadeleri en güzel şekilde desteklemektedir:”Öfkeli düşünceler üretmeden,birisine kızmayı deneyin!Tamam, şimdi sizi strese sokacak şeyler düşünmeden strese girmeyi deneyin…ya da,üzülecek şeyler düşünmeden üzülmeyi,veya,kıskanmayı düşünmeden kıskanmayı deneyin.Yapamazsınız, çünkü mümkün değildir.”( CARLSON S-205)Öfkenin arkasında yatan şey kişinin iç çelişkileri, olumsuz bir takım düşünce ve ön yargılarıdır.Ayrıca,’Öfkenin kaynağını işte bu kindarlık duygusu oluşturur…Fakat öfke nereden gelir?Nasıl üretilir?En basit cevabı kendimiz ve başkaları üzerinde oluşturduğumuz taleplerdir.”(A.N. LAZARUS S-116)Gerginliğimize neden olan şey yaşamın istediğimizden farklı oluşunu kabul edememekte yatmaktadır.Öfke dizginleri elimizde olan pusuya yatmış azgın bir köpek gibidir.Ne zaman, nerede ve hangi şiddette ortaya çıkacağı kestirilemez.İpler elimizde olduğu sürece o bizim esirimiz ipler elimizden kaçtığında ise biz onun esiri durumuna geliriz.
Sen sadece ne vücut ne de sadece ruhsun.Sen vücut artı ruhsun.Vücuda anlam veren şey ruhtur.Kızgınlığın dışarı vurulmaması vücuda zehir enjekte etmek demektir.Sinirlendiğiniz anda bedeninizde bir takım kimyasalların üretimi söz konusudur.Bu kimyasallar insanı saldırganlığa sevk eder.İnsan kızgınlığın bastırılması ya da davranışa dönüştürülmesi arasında bir seçim yapmak durumundadır.Esas olan ikinci yolun tercih edilmesidir, ancak oluşturulacak tepkinin amacı kişiye en az zarar verecek şekilde ortaya çıkması şeklinde gerçekleşmelidir.Bu yaklaşımın tersi kişinin kendi karnına bıçak sokmasıyla aynı anlama gelmektedir.
Kızgınlık sadece insanlar için geçerli bir davranış değildir.Hayvanlar arasında da aynı olay mevcuttur.Belgesellerde bir kısım hayvanların mıntıka tayini sırasında diğer hayvanlarla olan mücadelelerine şahit olmuşsunuzdur.İstenilenin elde edilebilmesi için can dahi ortaya konur.Ancak bu tür tavırlarının insanları kızgınlığını ortaya koyarken izledikleri tavırlardan farklı olduğunu görmekteyiz.Hayvanlar için diğerleri, değer yargıları, etik kurallar gibi bağlayıcı unsurlar söz konusu değildir.Ancak insan tepkisini ortaya kayarken bütün unsurları dikkate almak durumundadır.
Öfkeyle saldırganlık arasında sıkı bir ilişki vardır.Öfke saldırganlığın nedenini saldırganlık öfkenin sonucunu oluşturmaktadır.Saldırganlık, öfkenin ifade ediliş şeklidir.Öfkenin ifade ediliş şekilleri farklıdır.Sözlü olabilir;’Sen bir aptalsın’ gibi.Öfkenin diğer bir ifade ediliş şekli eylemsel olabilir örneğin karşıdaki kişiye yumruk atmak gibi.Öfkenin ifade ediliş şekillerinden biriside sözsüz ve eyleme dönüşmeyen ,somurtmak, küsmek gibi yollarla mesajın karşı tarafa iletilmeye çalışıldığı yöntemdir.
Zaman içerisinde herkesin öfkelendiği ve bazen de bu öfkeyi saldırı şekline dönüştürdüğü anlar olmuştur.Ancak bu öfkenin sonucunun olumlu mu olumsuz mu olduğu bizim için önemlidir.Ata sözlerimiz arasında yer alan ‘Öfke ile kalkan zararla oturur.’ifadesinin yaşamda karşılığını bulması, kişi için olumsuz bir sonuçtur.Üzerinde durulması gereken en önemli şey öfkenin en az zararla ve en ekonomik biçimde nasıl sonuçlandırılacağıdır.Bu güne kadar fiziksel saldırı yoluyla problemin çözülmediği hepimizce bilinen bir gerçektir.Öfkemizi ifade etmenin en güzel yolu; ciddi, kararlı ,olgun bir ses tonuyla ve ‘ben’ dilini kullanarak mesajın karşı tarafa aktarılmasıdır.Örneğin ‘Kendinle utanmalısın.’ yerine ’Akıllıca davrandığında seni daha çok beğeniyorum.’şeklindeki ifade daha anlamlı ve yapıcıdır.
Öfkelenme durumunda yapılması gereken ilk şey ayakta isek oturma, oturma pozisyonunda isek çömelme pozisyonuna geçmektir.Ayaktaki insanın oturan insana göre daha çok saldırganlaştığı yaşam içerisinde sürekli gözlemlediğimiz bir olaydır.
İzlenebilecek diğer bir yöntem, becerilebiliyorsa içinde bulunulan ortamı belli bir zaman için terk etmektir.Bunu korkaklık ifade eden bir davranış olarak değil, medeni insanın sergilemiş olduğu bir tavır olarak değerlendirmek gerekir.Durumun sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi için öfkeli insanın belli bir zamana ihtiyacı vardır.
Üçüncü olarak yapmamız gereken şey, düşünerek ve dil ile söyleyerek otuza kadar saymaktır.Bu etkinlik, dikkatin sayılar üzerinde yoğunlaştırılması yoluyla, öfkenin biraz olsun dindirilmesi açısından çok önemlidir.
Diğer yöntemimiz kendi kendine telkin verme yöntemidir.Her insanın kendine göre rahatlamasını sağlayacak bir takım sözleri vardır.Örneğin: “Ben olgun bir insanım.Önce sakin olacağım.Kendime hakim olmayı beceriri güç ve yeterlilikteyim” şeklinde olabilir.
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz.Öfke her insan da vardır.Yeterli eğitim alındıktan sonra her insan öfkesini uygun bir biçimde ifade etmesini becerebilir.