Lider Kimdir?
Lider, iki veya daha çok kişinin bir araya geldiği bir ortamda ortaya çıkmasından ve grup üyeleri ile etkileşme neticesinde belli davranış kalıplanna sebep olmasından dolayı sosyolojik bir kavramdır. Lider, grubun veya toplumun diğer üyelerinden belli özellikleriyle ayrılan ve grup faaliyetleri üzerine tesir eden grup veya toplum üyesidir.
Grubun oluşmasında ve grubun hayatında üyelerden biri, diğerlerinden daha faal bir rol oynar, diğer üyelere tercih edilir, diğer üyelerden daha çok hürmet ve saygı görür. Bu şekilde bu kişi, üyeler üzerinde bir hâkimiyet kurmuş olur. Lider, grup üyelerini, grup üyeleri de lideri etkileyebilirler. Toplumun içinde bulunduğu şartlar kadar, liderlikte bulunan kişinin talebi de oldukça önemlidir.
Resmî liderle, şartların ortaya çıkardığı lideri birbirinden ayırmak gerekir. Resmî lider gücünü resmî kurumlardan alır. Resmî lider başarısız olursa topluma baskı uygulayabilir veya vazifesinden ayrılmak zorunda kalabilir. Resmî lider, ancak toplumla bütünleşirse başarılı olabilir.
Liderin, ‘akıllı, bilgili, adaletli, namuslu, vakur, cesur, cömert, yumuşak huylu, vefalı, doğru sözlü, şefkatli ve merhametli, sabırlı, affedici, şükredici olması, aceleci olmaması’ gerekir.
Lider şüphesiz topluma örnek olacak kişidir. Kabahati üstlenen, babasında veya kendisinde tabiatüstü yeteneklerin bulunduğuna inanılan, toplumlarm bunalım dönemlerinde ortaya çıkan, toplumu bunalımdan kurtaran kişi olmalıdır. Liderlik, başkalarının hareketlerini yönetme sorumluluğu ve ayrıcalığıdır. Bu bir model veya sistemden meydana gelmemektedir. Hiçbir örnek ya da sistem, liderin, diğerlerinin hareketlerini etkilerken karşılaşacağı şartlan önceden tahmin edip varsayımda bulunamaz.
Walter J. Wadsworth, Hedef Belirleme ve Sonuç Alma adlı kitabında bir liderin başarısının sırlarını şu şekilde sıralar:
“Başarılı insanlar, kendi yeteneklerini kullanırlar. Çok çalışırlar. Olumlu düşünürler. Çok şey umarlar. Başkalany la işbirliği yaparlar. Hedeflerini yüksek tutarlar ve daha azına razı olmazlar. Olumlu olanın üzerinde yoğunlaşırlar. Eylemcidirler. Kararlılık gösterirler. Değişime ayak uydururlar. Sağlam karakter sahibidirler. Öğrenmeyi severler ve sürekli merak ederler. Korkularından kaçmazlar. Benzersiz olmayı severler. Heyecanlı ve enerjiktirler. Sorumluluk üstlenirler. Sebat ederler. Gerçek başarının peşindedirler. Kendilerinden kaynaklanan bir disiplin içinde yaşarlar. Organize bir hayat sürerler. Başarmak için rekabeti göze alırlar.” Yine Walter J. Wadsworth Liderlik isimli kitabında da bir liderin vasıflarını aktarır. “Takım çalışmasını ve birlikteliği özendirirler. Geleceğe ümit ve iyimserlikle bakarlar. Gerektiği zaman risk alırlar. Kendilerine karşı dürüsttürler. Bütün aksiliklere rağmen yollarına devam edebilirler. Sahip oldukları değerleri insanlara aktarmaya çalışırlar. Clzun dönemli bir bakış açısına sahiptirler. Yanlışları ve hataları hoş görürler. Zor durumda sakin davranabilirler. Sorumluluk alırlar. İyi ve hırslı insanlarla birlikte çalışmaktan korkmazlar. Başkalarını suçlamazlar. Dünyanın daha iyi olmasına etki edebileceklerine inanırlar. Lider, günlük krizlerin arkasını görebilen, uzun süreli düşünen insandır. Tartışmalı zor durumlara karşı koyabilecek güçlü politik becerilere sahiptir. ‘Durum bu’ fikrini kabul etmeyendir.”
• Lider, izleyecek kişileri çekebilme yeteneğine sahip, etkili olandır. Bir lider menfaatinden çok, değerlere bağımlıdır ve bağlı olduğu değerleri savunmada kararlılık ve azim gösterir. Başkalarını inançlarının, fikirlerinin ve samimiyetinin gücüyle etkiler ve meydana getirdiği çekim alanı ile başkalarını da eyleme sürükler,
• Lider, motive eden, yol gösteren, etkileme gücü olandır. Değişime her zaman açık, değişimle ilgilidir. Amaçladığı değişime ulaşmasına engel olacak her türlü olumsuzluğu aşabilme beceri ve enerjisine sahiptir.
• Başarısızlıklarından tecrübe kazanır, onun için başarısızlık geçici bir durumdur.
• Kendine inanır, güvenir, başkalarının da kendisine güvenmesini sağlar. Aşırı şüpheciliğe ve güvensizliğe karşı dayanıklıdır.
• Yalnız kalmayı sever, ancak çalışırken ekip ruhuna inanır. Başan, kolektif bir çalışma ile gerçekleştirilmelidir.
• Çevresine karşı hep güler yüzlü, saygılı, ciddidir. Onun yanında bulunanlar, yakınlıktan doğan laubaliliği görmez, uzakta kalanlar da uzaklığın mahrumiyetini hissetmezler.
• Lider, vazifesine bağlıdır. Sorumluluklarını yerine ge tirme konusunda, karşısına çıkan engellerin zorlu ve aşılmaz olması, ya da imkanların genişliğiyle gelen yaşama zevki, rahat ve rehavet onu yolundan döndüremez ve ona sorumluluklarını unutturamaz.
• Bir lider, başkalarının gördüğünden daha fazlasını gören, başkalarının gördüğünden daha uzağını gören ve başkalarından daha önce gören kişidir.