Geçtiğimiz Eylül ayı içerisinde büyük bir yangına maruz kalan Kaz Dağları ülkemizin değerli bir dağ sırasıdır. Edremit Körfezi’nin kuzeyinde, Çanakkale ve Balıkesir illeri arasında yer alan Kaz Dağları; Dede dağı, Kaz dağı ve üç tepesi, Eybek dağı, Gürgen dağı ve Kocakatran dağlarından oluşur.
Kaz Dağları’nın en yüksek tepesi 1174 m. ile Karataş tepesidir.
Kaz Dağı Efsaneleri:
Kaz Dağları “İda” ismiyle de bilinmektedir. mitolojiye göre İda ismi Giritli denizciler tarafından Zeus’un doğduğu İda dağına istinaden konulmuştur. bu durum Kaz Dağı’nı Yunan mitolojisi açısından önemli bir yere koymaktadır. Ki Kaz Dağı, İda ismiyle Homeros’un İlyada isimli eserinde geçmektedir. Kaz Dağı ile ilgili pek çok efsane vardır. bunlardan en bilineni Sarıkız efsanesidir;
çok uzun zaman önce Kaz Dağı’nda dillere destan güzellikte genç bir kız yaşarmış. upuzun altın sarısı saçlarından dolayı ona Sarıkız derlermiş. bu güzellik köyün delikanlılarını mest ettiği gibi, bazılarını da kıskançlıktan deliye döndürürmüş. Sarıkız’ı çekemeyenler onun kötü yola düştüğü ve lanetli olduğu dedikodusunu atmışlar ortaya. bu dedikodular yüzünden babası Sarıkız’ı Kaz dağının zirvesine götürüp orada bırakmış. Sarıkız mecbur burada tek başına yaşamaya başlamış. bir gün kötü hava, kar ve tipi yüzünden yolunu kaybeden iki yabancının yolu Kaz Dağı’na düşmüş. Sarıkız bunları kurtarmış, yedirmiş içirmiş, sağlıklarına kavuşturmuş. bu yabancılar dağdan indikten sonra köy halkına Kaz dağı’nda genç ve çok güzel ermiş bir kız yaşadığını anlatmış. bu söylentileri duyan Sarıkız’ın anne ve babası evlatlarının hasretine dayanamayıp Sarıkız’ın yanına gitmişler. babası kızından bir ara su istediğinde sarıkız aniden avucunun içinden babasına su vermiş. babası şaşırıp suyu nereden aldığını sorunca Sarıkız; “elimi uzattım, denizden aldım” cevabını vermiş. böylece anne ve babası da kızlarının gerçekten ermiş olduğunu anlamış ve köye geri dönmüşler.
günümüzde bölgedeki Kavurmacılar Köyü’nde yaşadığına inanılan Sarıkız için her yılın ağustos ayında burada yemekler yapılır, şerbetler içilir. sarıkız şenlikleri denilen bu etkinliğe olan ilgi her yıl artarak devam ediyor.
Sarıkız ile ilgili efsanelerin çeşitli versiyonları olmakla birlikte yazının başında da belirttiğimiz gibi Yunan mitolojisinde de Kaz Dağı’nın ayrı bir önemi vardır. zira Yunan mitolojisine göre Zeus burada doğmuş, tanrılar Truva savaşını buradan izlemiş, Truva savaşına sebep olan Hera, Afrodit ve Athenanın katıldığı o meşhur güzellik yarışması burada yapılmış.