İnsanların Sabır Gücü

Amerikalı kalp uzmanlan Meyer Friedman ve Ray Ro- senman kaip rahatsızlığına yakalanıp yakalanmayacağını­zı belirleyenlerin başında yaşam tarzının geldiğini söyle­yen ilk bilim adamlarıydı. Friedman ve Rosenman, kalp rahatsızlıklarından yakman bir çok hastanın benzer kişilik, yaşam tarzı ve dünyaya bakış açısına sahip insanlar ol­duklarını belirlediler.

Bu iki hekimin geliştirdikleri A ve B tipi tutumların tanı­mı, davranış ve stres arasındaki ilişkiyi anlamak için sıkça kullanılan modeller oldu.A ve B tipleri zamanla, günümüz tıp ve yönetim yazış­malarında bilinçli olarak kullanılan ve tanımları herkesçe bi­linen deyimlere dönüştüler.A tipi davranışın başlıca özelliği aceleciliktir. A tipi bir insan karşımıza genellikle saldırgan, rekabetçi ve hırslı biri­si olarak çıkar,B tipi ise hayata karşı çok daha rahat yaklaşımıylatanı­nır. Genellikle B tipi bir insanın daha yavaş, sabırlı, rahat ve keyifli olması beklenir.

Rosenman ve Friedman inceledikleri kişilerde yüzde 50’sinin A, yüzde 40’nın B tipi olduğunu, geri kalan yüzde 10’un da aralarda bir yerde bulunduğunu belirlediler.Sözünü ettiğimiz bu istatistik değerler hem kadınlar, hem de erkekler için geçerlidir.

Rosenman ve Friedman’ın incelemesi, çok büyük şir­ketlerin en tepe noktalarındaki yöneticilerinin büyük bir ço­ğunluğunun B tipi olduklarını ortaya koydu,Rosenman ve Friedman, A ve B davranış biçimlerini be­lirledikten sonra 3000 kişilik örnek bir grubu ele aldılar. Eşit miktarda A ve B tipi insan seçtiler ve seçtikleri kişileri izle­meyi on yıl boyunca sürdürdüler. On yıllık sürenin sonunda, A tipi insanların, B tipine oranla 3 kat daha çok rahatsızlık geçirdiğini belirlediler.Siz A tipi misiniz-?Kendinize bu soruları sorunuz?

• Bir şey için beklemek zorunda kalınca sinirlenir misi­niz?
• Aynı anda bir çok işi bîr arada yapmaya çalışır mısı­nız?
• Denediğiniz her şeyde başarılı olmak için tutkulu bir şekilde istek duyar mısınız?
• Yapmanız gereken tüm işler için çok az zaman oldu­ğunu düşünür müsünüz?
• Birisi sizinle konuşurken başka şeyler düşünür müsünüz?
• Daima çevrenizdekilerle yarışma ve onları saf dışı et­me çabası içinde olur musunuz?

Eğer bu soruların çoğunu ‘evet’ diye cevaplandırdıysanız kendinizi A tipi olarak kabul edebilirsiniz. Bazı A tipi dav­ranışlar sizi strese yöneltebilir!

Michigan üniversitesi Meslek Güvenliği ve Sağlık Ensti­tüsü ve Amerikan Sağlık ve Eğitim Bakanlığı’nca yapılan bir araştırmaya göre, can sıkıntısından kaynaklanan gerilim, En­düstri Devrimi’ndeki uzun çalışma saatleri, ağır iş ve yoğun sorumlulukların oluşturduğu baskıdan daha etkileyici olmak­tadır. Araştırmada, öğretim görevlilerinden fabrika işçilerine kadar 23 meslek grubu incelenmiştir. Bu işlerde çalışan 2010 kişi üzerinde anket yapılmış ve 23 değişik türdeki işin 8’inde çalışmakta olan 390 kişiden ayrıca: kan basıncı, nabız, ko­lesterol miktarı gibi fizyolojik bilgiler de toplanmıştır.

Can sıkıntısından ve ağır iş yükünden en fazla şikâyetçi olan işçilerin, montaj fabrikalarında çalıştıkları görülmüştür. Ayrıca endişe, depresyon ve tedirginlik gibi gerilim semp­tomlarına yine bant işçilerinde ve makine teknisyenlerinde fazlaca rastlanmıştır. Araştırma sonuç olarak, işlerinde ol­dukça sıkılan işçilerin, yeteneklerini yeterince kullanmadıkları, işlerini basit gördükleri ve umduklarını bulamadıklarını ortaya koymuştur.

Bütün bunlar gösteriyor ki, can sıkıntısı verimliliği önemli ölçüde düşüren olumsuz bir etkendir. Bu etkenleri şöyle sıralayabilirim:

• Fazla kalabalık ve aşırı gürültü,
• Çevresel gerilim kaynağının sosyal ve duygusal yapısı,
• Bazı psikoloji ve sosyal etkenler,
• Zaman darlığı ve iş yetiştirme telaşı,
• Ağır İş yükü,
• İş akışı ve teknik sorunlar.

Bütün bunlar bireyi tükenmişliğe götürür. Tükenmişliğin belirtileri ise şunlardır:

• Sorumsuzluk duymak
• Yorgunluk, bitkinlik duymak
• İşine ve arkadaşlarına ilgi duymamak
• Alaycı olmak ve çevreyi hor görmek
• Sorumluluktan kaçınmak
• Arkadaş ve dostlarından uzaklaşmak

Tükenmek, fiziksel ve psikolojik iç kaynaklarınızın tut­ku hâline gelmiş bir başarma arzusu yüzünden çok çalışma nedeniyle biüp tükenmesidir. Kısacası insanın kırılma nok­tasıdır.Tükenmiş kurbanlar mesleklerinden çok şey beklerler, iş hayatlarında elerine geçenden fazlasını İsterler. İşlerinin yaşamlarını daha anlamlı, evliliklerini daha zengin, karak­terlerini daha kayda değer bir hâle getireceğine İnanmışlar­dır. Fakat bütün bunları hangi iş sağlayabilir? Bu kişiler, mesleklerinin onlara her şeyi vereceğine inandıkları için iş­lerinden elde ettikleri, hiçbir zaman düşlerini gerçekleştir­melerine yetmez.