İnsanın Bilinen İlk Zeka Oyunu Mangala
İNSANIN BİLİNEN İLK ZEKA OYUNU:
Bugüne kadar yapılan tarihi araştırmalar sonucu bulunan en eski zeka oyunları Sümerlere ait “Ur Oyunu” ile Mısır kökenli “Senet” ve “Mehen” Oyunları idi.
Bilinen en popüler zeka oyunu Hint kökenli Satranç’ın geçmişi 1500 yıl öncesine, Çin kökenli Go Oyunu’da 4000 yıl öncesine kadar uzanıyor.
Vefat etmeden önce Prof.Dr. Klaus Shmidt öncülüğünde yürütülen Göbeklitepe kazılarında geleneksel zeka oyunumuz Mangala’nın benzeri bir zeka oyunu bulundu. Bu dünya zeka oyunları tarihini değiştirecek bir keşif. Oyun M.Ö 10.000’e ait. İnsana ait bilinen ilk zeka oyununun Anadolu’da yine bilinen ilk mabette bulunması zeka oyunları tarihini değiştirecek türden.
Bugüne kadar Afrika kökenli olduğu sanılan Mangala Oyunu’nun Göbeklitepe kazılarına kadar uzanan tarihsel geçmişi ve Serdar Asaf Ceyhan öncülüğünde kültürümüze yeniden kazandırılması sürecinin anlatıldığı belgesel film 5 yıllık bir sürecin ardından tamamlandı.
DOĞUKAN MANÇO’NUN ŞARKISI
https://www.youtube.com/watch?v=PzSk3TpXmo0
Doğukan Manço Survior All Star’da terlerken, müziklerini yaptığı Mangala Oyunu Belgeseli fragmanı internete düştü. Doğukan Manço’nun en son şarkısı “Sakin ol” klibi youtube sitesinde 55 milyon kişi tarafından izlenerek kırılması güç bir rekora imza atmıştı.
Barış Manço yıllar önce herkesin sevgisini kazanan “Günaydın Çocuklar” şarkısını yazmıştı. Şarkıda çocukların oyun isteği dile getiriliyordu. Türk kültüründe “oyun”dan bahseden az sayıda şarkıya rastlıyoruz. Hatta bir işi küçümserken “Çocuk oyunu mu bu?” sıkça kullanılan bir deyim. Oysa ki 1920’li yıllarda Amerika’da çocukların hayal dünyasına katkı için okullarda kutu oyunu olarak “uzay oyunları” dağıtılmış. Uzaya kimin gittiği malum.
Milli Eğitim Bakanlığı’da bunun önemini görmüş olacak ki günümüzde en çok tercih edilen derslerden birisi olarak “zeka oyunları” dersini müfredata koymuş. Zeka Oyunları dersinin içinde yer alan oyunlardan birisi geleneksel oyunlarımızdan olan “Mangala Oyunu”
Müzikleri Doğukan Manço, seslendirmesi Harun Can, senaryosu Semih Dindar, Yönetmenliği Mete Şener, yapımcılığı 3 renk Organizasyon tarafından üstlenilen “Mangala Oyunu Belgesel filmi” Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenmiş. Belgeselde Yazar Sunay Akın, Göbeklitepe Kazı Alanı Başkanı Prof.Dr. Klaus Shmidt, Dr. Muazzez İlmiye Çığ, Prof.Dr.Nurhan Atasoy, Prof.Dr.Abdulvahap Kara, Prof.Dr.Öcal Oğuz, Prof.Dr. Nilüfer Narlı, Türkiye Zeka Vakfı Başkanı Emrehan Halıcı, Doç. Dr. Özlem Kumrular, Türk Beyin Takımı Kaptanı Ferhat Çalapkulu, Yrd.Doç.Dr.Rıfat Ergeç, Maksat Shotay, Mehmet Emin Barsbey, Türk Kültürü araştırmacısı Serdar Asaf Ceyhan konuşmacılar arasında yer almış.
Mangala Oyunu Milli Eğitim Bakanlığınca 2012 yılından bu yana “Zeka Oyunları dersi” müfredatında yer alıyor. Tarihi araştırmalar Mangala Oyunu’nun Sakalar, Hunlar ve Göktürkler döneminde oynandığını gösteriyor. Dünyada “Coffee House” kültürünün temelleri 1554 yılında İstanbul’da atılmış; İstanbul’dan sonra günümüz Avrupa’sında kahve kültürünün izleri 1650 yılından itibaren görülmeye başlanmış. Günümüze, bu güçlü temellerin atıldığı dönemin kahve kültürünü yansıtan sadece iki adet görsel kaynak miras kalmış. İki kaynak da İstanbul’da resmedilmiş. Mangala oyunu, iki görsel kaynakta da bulunan oyunlardan birisiymiş. Kaynak: www.mangala.com.tr