Fesahat ve Belagat Nedir?

FESÂHAT VE DİĞER KAVRAMLAR

Fesâhat:

Bir sözün lafz, mana ve ahenk itibariyle kusursuz olmasına verilen addır. Bir sözün güzel olabilmesinin ilk şartıdır.

Belagat:

Fâsih cümlenin yerinde ve zamanında kullanılmasıdır.

Beliğ:

Fâsih bir cümleyi yerinde ve zamanında kullanan kişi

Beliğ Söz:

Belagat içeren sözdür.

İki Tür Fesâhatten Söz Edilebilir:

1. Kelimenin Fesâhati:

a) Söyleyiş zorluğu olmayacak (Tenafür-i Huruf)

b) Dilbilgisi kurallarına (sentaks-söz dizimi) uyacak (Kıyasa Muhalefet)

c) Anlaşılma zorluğu olmayacak (Garabet)

2. Cümlenin Fesâhati:

a) Söylenişte güçlük olmayacak (Tenafür-i Kelimât)

b) Dilbilgisi kurallarına uyacak (Za’f-ı Telif)

c) Cümlede anlaşılma zorluğu olmayacak (Te’kid)

Belagat 3 başlıkta incelenebilir:

1.Meânî: Bir sözün dil bilgisi kurallarına uygunluğunu araştıran bilimdir. Anlatım bozukluklarına temas etmektedir.

2.Beyân: Bir fikrin veya bir duygunun farklı biçimlerde nasıl ifade edilebileceği üzerinde durmaktadır.

3.Bedî’: Mana ve lafızla ilgili sanatlar vasıtasıyla sözün süslenmesi üzerinde duran bilimdir. Bedî’nin yani sanatın başladığı yer mecazdır. Mecaz bir sözün sanat seviyesine yükselme başarısıdır.

Bir kelimenin temelinde iki anlamdan söz edilebilir. Kelimenin söylendiği zaman ilk akla gelen öncelikli anlamına gerçek anlam (sözlük anlamı, temel anlam, göndergesel anlam, düz anlam) vs. denir.

Kelimeler, bir başka ifade ile göstergeler değişik etkenlerle yeni kavramları anlatmaya başlarlar. Yani sözlük anlamlarından çıkarak yeni anlamlar kazanırlar. Kelimenin kazandığı bu yeni anlama mecazî anlam denir.

Lafz ile mana arasında hakikat ilişkisi vardır ( Aslan -> Hayvan)

Lafz ile mana arasında delâlet ilişkisi vardır (Aslan -> Asker)

Bir sözün sanat değeri taşıması hakikat ilişkisinden kurtulup delâlet ilişkisine ulaşmasıyla başlar.