Dansın Tarihçesi, Türklerde Dans Kültürü ve Dans Türleri

Dansın tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Mağara duvarlarına çizilmiş resimlerden, tarih öncesi çağlarda dahi insanların çeşitli sebeplerle dans ettikleri bilinmektedir. Arkeologların bu resimler üzerinde yaptıkları çalışmalar sonucunda, insanların konuşmaya başlamadan önce dans ettikleri anlaşılmıştır. Sevinçlerini, duygularını beden hareketleriyle ifade ediyorlardı. Zamanla bu hareketler belli kurallara ve düzene bağlandı, büyü ve dini törenlerle tekrarlandı ve bu bir gelenek haline geldi. Ritim ve hareketler çeşitli çalgılarla desteklendi, zamanla dansın amacı sanat ve eğlenceye dönüştü.

Eski Yunan’da müzik ve şiirle yakından ilgili olan dans çok gelişmişti. Kordaks, emmeleia, sikianis gibi özel tiyatro dansları vardı. Roma’da anlatımcı sahne gösterileri türündeki danslar tutuldu. Dansın gelişmesi Ortaçağ’da da devam etti. Rönesans başlarında İtalya ve Fransa’da folklorik özellikler belirdi. Bunların kimi İspanyol Zarabanda dansında olduğu gibi aristokrat, çoğu da kırsal kökenlidir.

XIV. Louis döneminin Fransız dans ustalarınca soylular arasında kadın ve erkeklerin karşılıklı oynadıkları dans, Rönesans’tan sonra geniş halk yığınlarına yayıldı. XVII. Yy.dan itibaren vals, kadril gibi dans türleri gelişti. Klasik salon dansları olan polka, mazurka gibi danslar XVIII. Yy.da, tango, fokstrot, çarliston, rumba, swing, samba, çaça gibi dans türleri ise XIX. Yy.da ortaya çıktı.

Türk dansları: Türklerde dans türleri dinsel, klasik ve halk dansları olmak üzere başlıca üç gruba ayrılır. Dinsel danslar genellikle tekkelerde gelişmiş, dinsel bir ortamda kalmıştır. Mevlevilerim seması buna örnek olarak gösterilebilir. Daha çok kentlerde gelişen klasik danslar Türk müziğinin özel havalarıyla oynanır. Başlıcaları köçekçe, tavşanca ve çiftetellidir. Halk dansları ise özellikle Anadolu’da gelişmiş ve yöresel karakterlerini günümüze dek korumuştur. Zeybek, bar, halay, kaşık oyunu, horon, hora, sirto, longa başlıca halk danslarımızdır.

Zeybek Batı Anadolu’ya özgü köklü bir oyundur. Doğu Anadolu’ya özgü halk dansı olan bar, el ele tutuşarak davul zurna eşliğinde oynanır. Halay ise Erzurum ve Sivas yöresine özgü bir bar türüdür. Sirto ve hora Rumlardan, longa ise Romenlerden Anadolu’ya geçmiş oyunlardır.