Ermenistan ve Azerbaycan arasında geçmişten günümüze büyük bir sorun olan Dağlık Karabağ, Ermenilerin “Büyük Ermenistan” hayallerinin bir parçasıdır aslında. gerçekte hukuksal ve tarihsel anlamda bir Azerbaycan toprağı olan Dağlık Karabağ bölgesi günümüzde Ermenistan işgali altındadır ve bölgedeki nüfus çoğunluğu da Ermenilere aittir. peki nedir bu sorunun iç yüzü?
Dağlık Karabağ bölgesi herşeyden önce jeopolitik konumu nedeniyle önemli bir yere sahiptir. 18 bin km2’lik Karabağ bölgesinin 4392 km2’lik bölümünü kapsayan Dağlık Karabağ; Hankendi merkez olmak üzere Şuşa, Akdere, Hadrut, Hocavend ve Askeran rayonlarından oluşmaktadır.
en başından bölge nüfusunun büyük bölümü Türk olan ve Azerbaycan toprakları içinde yer alan Dağlık Karabağ bölgesine Ruslar tarafından 19. yy.dan itibaren Ermeni nüfus yerleştirilmeye başlanmıştır. doğal olarak bölgede çatışma ve kargaşaların baş göstermesi üzerine ise SSCB 1923 yılında bölgeye özerklik statüsü vermiştir.
Temel amaç bölgeye Ermenileri yerleştirmek suretiyle burada Ermeni nüfus çoğunluğu yaratmak, Azerileri bölgeden temizlemek ve böylece Dağlık Karabağ’ı elde etmektir. Ermeniler böylece “Büyük Ermenistan” hayalinin bir bölümünü gerçekleştirmiş olacaklardır. bu konuda Ermenistan Savunma Bakanı Serj Sarkisyan’ın 2001 yılında Ermenistan parlamentosunda yaptığı şu konuşması oldukça dikkat çekicidir; ” İşgal ettiğimiz topraklar var. Bunda utanılacak bir şey yok. Güvenliğimiz gereği bu toprakları işgal ettik. Biz bunu 1992 yılı ve öncesinde de söylüyorduk, şimdi de söylüyoruz. Belki üslubum diplomatik değil ama gerçek bu”
Ermeniler ve Ruslar neticede bu amaçlarına ulaşmış ve 1988 yılına gelindiğinde Ermenilerden oluşan Karabağ parlamentosu ermenistan’a katılma kararı almış, bu karar Azeriler ve Ermeniler arasında savaşa yol açmıştır. 1990 yılında Moskova Hükümetinin aldığı karar ile silahların toplatılmasına karar verilmiş fakat ne yazık ki Azerilerin elindeki silahlar toplatılırken Ermenilerin silahları toplanmamıştır. durum böyle olunca Azeriler tamamen savunmasız durumda kalmış ve Ermenistan Karabağ’ı işgal etmiştir.
Ermeni ve Rusların işbirliği içinde yürüttükleri politika sonucu 1823’te nüfusunun %75’i Türk olan bölgede günümüzde bu oranı Ermeniler oluşturmaktadır. Hocalı katliamı başta olmak üzere insanlık dışı müdahalelerle Azerilerin topraklarından haksız yere sürülmesi, katliamlara maruz kalmaları sonucu bu işgal günümüzde de halen devam etmektedir. Azerbaycan uluslararası hukuk alanında haklı durumda olmasına rağmen Türkiye dışında herhangi bir ülkenin desteğini ne yazık ki görememiştir.