Enlem, Boylam, Paralel ve Meridyen Nedir?

Dünya üzerindeki bir noktanın yerini belirtebilmek için bir başlangıç çizgisine ihtiyaç vardır. Bunların birincisi dünyanın en geniş yerinden yatay olarak geçtiği varsayılan Ekvator çizgisidir. İkincisi de dikey bir çizgidir. Londra yakınındaki Greenwich gözlemevinden geçtiği varsayılan bu çizginin kutuplardan geçen bir çember biçiminde olduğu kabul edilir. Bu çizgiye başlangıç meridyeni denir.

Enlem: yeryüzündeki bir noktanın Ekvator’dan uzaklığı, tepesi dünyanın merkezinde olan bir açı ile anlatılır. Bu açının iki kolunun ucu arasındaki açıklık enlemdir.

Boylam: yeryüzündeki bir noktanın başlangıç meridyeni ile arasındaki uzaklık, tepesi yerin ekseni üzerinde bulunan bir açı ile anlatılır. Bu açının iki kolunun ucu arasında kalan uzaklık boylamdır. Örneğin New York yerin ekseni ve başlangıç meridyeni ile 73 derecelik bir açı meydana getirir. Bu durumda New York, başlangıç meridyeninin batısında ve 73 derece uzaktadır.

Paraleller: ekvator üzerinde bulunan noktaların enlemi 0, kutup noktalarının ise 90 derecedir. Kuzey kutbu kuzey, güney kutbu da güney enlemlerinin 90. derecesindedir.

Ekvator çizgisi ile kuzey kutbu noktası arasını eşit aralıklarla 90 parçaya bölersek, birbirine paralel 90 çizgi elde ederiz. Bunlara paralel denir. Bunun eşi olan 90 paralel de güney kutbu ile ekvator arasında çizilebilir. Paraleller yeryüzünde herhangi bir noktanın enlemini belirtmeye yarar.

Meridyenler: kuzey kutbunu güney kutbuna bağlayan ve Londra yakınlarından geçen başlangıç meridyeni üzerindeki bütün noktaların boylamı 0 derecedir. Bu çizgi güney kutbundan geçtikten sonra dünyanın arkada kalan tarafında da devam eder ve kuzey kutbuna varır. Bu çizgi üzerindeki noktaların da boylamı 180 derecedir.

Başlangıç meridyeninin hem sağında hem solunda eşit aralıklarla geçen 180 çizgiye meridyen denir. Meridyenler yeryüzünde herhangi bir noktanın boylamını belirtmeye yarar.